Μονάδα Μελέτης Ύπνου

Α' Ψυχιατρική Κλινική

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Υπνοβασία

Στην υπνοβασία (sleepwalking, somnambulism) συνυπάρχουν συμπεριφορές ύπνου (εικόνα ατόμου με μειωμένο συνειδησιακό επίπεδο, μειωμένη απαντητικότητα σε ερεθίσματα) και φαινόμενα εγρήγορσης (έγερση από το κρεβάτι, βάδιση και συντεταγμένες κινήσεις). Η συχνότητά της κυμαίνεται γύρω στο 1-6 % του γενικού πληθυσμού στην παιδική ηλικία, κυρίως στα αγόρια. Όταν παρατείνεται στην ενήλικη ζωή μπορεί να αντανακλά ψυχοπαθολογία, εάν δε εμφανιστεί για πρώτη φορά σε ενήλικες χρειάζεται να αποκλεισθεί η πιθανότητα βλάβης του του εγκεφάλου ή κατάχρηση ουσιών-φαρμάκων. Συχνά υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υπνοβασίας και άλλων παραϋπνιών, όπως νυχτερινών τρόμων. Στο υπνοβατικό επεισόδιο ο ασθενής σηκώνεται από το κρεβάτι του και περιφέρεται στο χώρο χωρίς να έχει πλήρη συνείδηση. Η αφύπνιση δεν είναι εύκολη και, όταν επιτυγχάνεται, συχνά συνοδεύεται από σύγχυση ή/και επιθετικότητα. Τα επεισόδια έχουν μικρή διάρκεια και ο ασθενής έχει αμνησία για το γεγονός. Η υπνοβασία εκδηλώνεται στον Non-REM ύπνο κατά τη διάρκεια των σταδίων 3 και 4, δηλαδή κατά τον ύπνο βραδέων κυμάτων και ως εκ τούτου εμφανίζεται κατά το πρώτο τρίτο της νύχτας.

Η υπνοβασία, παρόλο που γενικά είναι καλοήθης κατάσταση, είναι δυνητικά επικίνδυνη λόγω της πιθανότητας τραυματισμών και ατυχημάτων. Για την αποτροπή τους πρέπει να λαμβάνονται προφυλάξεις, όπως η τοποθέτηση εμποδίων μπροστά από τα παράθυρα, κλείδωμα της πόρτας, κλπ. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθούν φάρμακα που καταστέλλουν τον ύπνο βραδέων κυμάτων, όπως οι βενζοδιαζεπίνες.